حسین انتظامی| یک اداره در بخش عمومی (دولت، شهرداری، شرکتهای خصوصینما و …) را در نظر بگیرید. این اداره شامل تعدادی باکس است که با توجه به اقتضائات زمانه بهراحتی قابل ادغام و کاهش است. آیا مدیران ارشد شجاعت تغییر دارند؟
بخش عمومی چگونه حجیم و متورم میشود؟ بر مصدر هر کدام از آن باکسها مدیری است و تعدادی کارشناس تخصصی با او کار میکنند. این، هسته اصلی است اما حول این هسته اصلی، کلی دم و دستگاه و فرد شکل میگیرد: خدمات، تاسیسات، آیتی ، آموزش، رفاهی، حسابداری، اداری، نقلیه، آبدارخانه، حراست، پارکینگ، باشگاه ورزشی و …
هر کدام از این واحدها روی بزرگ شدن یکدیگر اثر میگذارند و رابطهای دیالکتیک دارند. یعنی وقتی واحد اداری بزرگ میشود برای کارمندان آن بخش به خدمات و تاسیسات و آیتی و … نیاز است. برای پرداخت حقوق اینها به نیروی جدید در حسابداری نیاز پیدا میکنیم. با اضافه شدن آدمهای جدید به آن بخشها، اولا به مکان جدید و ثانیا به نقلیه و پارکینگ و نگهبان و نیروی تاسیساتی نیاز داریم و این دومینو و دورِ بیپایان ادامه دارد!
مسئله اصلی اینجاست: چه کار میتوان کرد که ادارات، کوچکتر شوند؟ در این صورت اولا بخش قابل توجهی از ساختمانهای اداری، آزاد میشود؛ ثانیا هزینههای آنها (تعمیر و نگهداری و نگهبانی و انرژی و ارتباط بین ساختمانها) کاهش مییابد. ثالثا به کارکنان کمتری نیاز میشود. و از همه مهمتر: کار مردم بهتر راه میافتد چون وقتی ما زیادیم درصدد کارتراشی و اضافهکردن گردشکارهای مضحک و ناراضیتراش برمیآییم.
راهکار چیست؟
١- دولت الکترونیک اصولا جایگزین گردشکارهایی است که به کلاف سر در گم میماند. کارها سریعتر و دقیقتر انجام میشود و به نیروی انسانی کمتری نیاز است. بهعلاوه امکان دورکاری را فراهم میکند که به نوبهی خود علاوه بر رضایت شغلی، نیاز کمتری به اتاق و ساختمان و تجهیزات و نیروی پشتیبان دارد.
٢- بیتوجهی به فریاد «هل من مزید». در جواب ادارهای که میگوید من برای فلان کارِ لازم یا مأموریت جدید ، فلان تعداد نیرو یا امکانات میخواهم نباید همراهی کرد. بلکه باید گفت با حذف متصدیانِ کارویژههای منسوخ یا غنیسازی و تغییر مأموریت مشاغلی که در حکمرانی جدید لازم نداری، بهراحتی میتوانی به این ماموریت برسی.
٣- کاهش جدی بخشهای پشتیبانی. دلیلی ندارد به ازای هسته مرکزی -که مأموریت اصلی است- نقلیه و تاسیسات و خدمات و کارمند امور رفاهی و باشگاه ورزشی و … درست کنیم. بسیاری از اینها را میشود قراردادهای واگذاری یا خرید خدمت بست.