کوروش احمدی، دیپلمات سابق، در واکنش به افزایش تحرکات دیپلماتیک ایران با تروئیکای اروپایی، بهخبرنگار «چندثانیه» میگوید: مذاکرات با اروپا، حدود یکی دو ماه است که در جریان بوده است. آخرین بار در سوم مردادماه، مذاکرات ایران و اروپا در سطح مدیران سیاسی وزارت امورخارجه های ۴ کشور در استانبول برگزار شد.
از خروجی نشست استانبول چنین برداشت شد که اروپاییها پیشنهاد کرده بود که ضرب الاجل برای فعال کردن «مکانیسم ماشه» را تمدید کنند، مشروط بر اینکه اولا ایران با آژانس همکاری کند و از جمله اورانیوم غنی شده در ایران تحت نظر آژانس قرار گیرد ثانیا مذاکرات ایران با آمریکا برای نیل به توافق جایگزین برجام انجام شود.
ایران نیز پس از آن اعلام کرد که موافق بحث در باره تمدید ضرب الاجل مکانیزمماشه نیست، چرا که سه کشور اروپایی را دارای حقی برای فعال کردن مکانیسم مذکور نمی داند و موافقت با تمدید آن عملا به منزله تایید حق اروپاییها برای در مورد مکانیسم ماشه خواهد بود.
بنابراین، اروپا با پیشنهاد مذاکره بین ایران و آمریکا در واقع خود را از روند مذاکرات کنار کشید و عملا اذعان کرد که کار باید بین ایران و آمریکا انجام شود.
به این ترتیب آنها پذیرفته اند که تنها موضوعی که در آن دخالت دارند همان مکانیسمماشه است و اگر توافقی حاصل نشود، آماده فعالسازی آن خواهند بود.
حالا اگر این تحول جدید به معنای از سرگیری مذاکرات ایران با اروپا باشد، مثلاً در همین هفته پیشرو شاهدش باشیم، بهنظر نمیرسد نتیجه قابل توجهی از آن به دست آید، جز اینکه درباره تمدید ضربالاجل احتمالی گفتوگو شود.
می دانیم که پیشتر اروپاییها اعلام کردهاند که اگر توافقی بین ایران و آمریکا حاصل نشود تا حداکثر ۹ شهریور اقدام به ارسال نامه ای به شورای امنیت برای شروع روند اعاده قطعنامه های قبلی خواهند کرد.
باید توجه داشته باشیم که مذاکرات محتوایی برای رسیدن به توافق، کاری است که باید میان ایران و آمریکا انجام گیرد، نه میان ایران و اروپا.
در هر حال ایران برای حل این مسأله نیازمند مذاکره با آمریکا است. هیچ راهی جز گفتوگو با آمریکا و پیگیری مسیرهای دیپلماتیک وجود ندارد.
اگر اقدامی در این زمینه صورت نگیرد، وضعیت تعلیق، تحریم، بلاتکلیفی و سردرگمی ادامه خواهد یافت. این شرایط برای اقتصاد کشور بسیار مضر بوده و برای وضعیت اجتماعی و سیاست داخلی نیز آثار نامطلوبی در پی خواهد داشت.
اینکه چین و روسیه اکنون به درستی میگویند سه کشور اروپایی به لحاظ حقوقی و اخلاقی حق فعالسازی مکانیزم ماشه را ندارند، موضعگیری مفیدی به شمار میرود زیرا به لحاظ
مشروعیتزدایی از اقدام احتمالی اروپا مؤثر است. اما متن قطعنامه ۲۲۳۱، بهویژه بند ۱۱ آن، بهگونهای تنظیم شده که بعید است امکان دخالت موثر چین و روسیه برای جلوگیری از بازگشت قطعنامه های قبلی علیه ایران را بدهد.
به این معنا که اگر این سه کشور اروپایی یا حتی یکی از آنها اعلام کند ایران مرتکب تخلف از برجام شده است، فرآیند یکماهه به صورت خودکار آغاز میشود و بعید است چین و روسیه بتوانند مانع آن شوند. لذا، ضروری است که مقامات ما فکری اساسی برای رفع شرایط تعلیق کنونی بکنند.